THIỀN SƯ TRÍ CHƠN

(782 - 865)

Sư họ Liễu, quê ở Dương Châu, xuất gia tại chùa Hoa Lâm ở bản châu. Ðời Ðường niên hiệu Nguyên Hòa năm đầu (806 T.L.), Sư đến Nhuận Châu thọ giới ở chùa Thiên Hương. Sư không thích học tập Kinh Luận, chỉ mộ tu Thiền.

Sư tìm đến yết kiến Thiền sư Hoài Uẩn (Chương Kỉnh).

Hoài Uẩn hỏi:- Ở đâu đến?

Sư thưa:- Ðến không chỗ đến, lại không chỗ lại.

Hoài Uẩn lặng thinh, Sư thầm khế hội.

*

Niên hiệu Khai Thành năm đầu (836 T.L.), Sư sang Phước Châu đến ấp Trường Khê có Trần Lượng, Hoàng Du thỉnh Sư ở lại núi Qui giáo hóa.

 Một hôm, Sư dạy chúng:

- Nheo mày chớp mắt chẳng ngoài người này (người chân thật), một niệm tịnh tâm xưa nay là Phật.

Sư nói kệ:

            Tâm bản tuyệt trần hà dụng tẩy

            Thân trung vô bệnh khởi cầu y

            Dục tri thị Phật phi thân xử

            Minh giám cao huyền vị chiếu thì.

Dịch:

            Tâm vốn bặt trần đâu cần rửa

            Trong thân không bệnh rước thầy chi

            Phật kia chẳng phải nơi thân ở

            Gương sáng treo cao chưa chiếu gì.

*

Gặp thời Võ Tôn (841-846 T.L.) hủy diệt Phật giáo, bắt Tăng còn trẻ phải hoàn tục, Sư cũng phải hoàn tục. Lúc ấy, Sư có làm hai bài kệ dạy chúng:

            Minh nguyệt phân hình xứ xứ tân

            Bạch y ninh trụy giải không nhân

            Thùy ngôn tại tục phòng tu đạo

            Kim Túc tằng vi trưởng giả thân.

*

            Nhẫn Tiên lâm hạ tọa thiền thời

            Tằng bị Ca Vương cát tài chi

            Huống ngã thánh triều vô thử sự

            Chi kim hưu đạo diệc hà bi?

Dịch:

            Trăng sáng phân hình chỗ chỗ tươi

            Bạch y dễ kéo giải không người

            Tại gia ai bảo tu học khó?

            Kim Túc từng làm Trưởng giả chơi.

[Kim Túc nói đủ là Kim Túc Như Lai tức là tiền thân của cư sĩ Duy-ma-cật.]

*

            Nhẫn Tiên thiền tọa ở rừng sâu

            Từng bị Lợi Vương chặt cắt đau

            Huống nay thánh chúa không việc ấy   

            Chỉ bắt thôi tu đáng buồn đâu?

Ðến vua Tuyên Tông lên ngôi (847 T.L.) sùng phụng Phật pháp, Sư trở về chùa như xưa. Niên hiệu Hàm Thông năm thứ sáu (865 T.L.), Sư tịch tại núi này, thọ tám mươi bốn tuổi, sáu mươi tuổi hạ.

Vua ban hiệu là Qui Tịch Thiền sư, tháp hiệu Bí Chơn.