TẮC 75: Ô CỮU GẬY CONG GẬY CONG

LỜI DẪN: Gươm linh kiếm báu thường bày hiện tiền, cũng hay chết người, cũng hay sống người, tại kia tại đây, đồng được đồng mất. Nếu cần đề trì thì mặc tình đề trì, nếu cần trải thẳng mặc tình trải thẳng. Hãy nói khi chẳng rơi chủ khách, chẳng cần hồi hỗ thì thế nào, thử cử xem ?

CÔNG ÁN:    Có vị Tăng ở trong hội Hòa thượng Định Châu đến Ô Cữu, Ô Cữu hỏi: Định Châu pháp đạo nào giống trong đây ? Tăng thưa: Chẳng khác. Ô Cữu nói: Nếu chẳng khác nên trở về kia đi. Liền đánh.

Tăng nói: Đầu gậy có mắt không được thô xuất đánh người. Ô Cữu nói: Ngày nay đánh được một người. Lại đánh ba gậy. Tăng liền đi ra. Ô Cữu nói: Gậy cong xưa nay có người ăn. Tăng xoay thân nói: Bởi vì cán gậy trong tay Hòa thượng. Ô Cữu nói: Nếu ngươi cần, Sơn tăng trao cho ngươi. Tăng đến gần cướp cây gậy trong tay Ô Cữu, đánh Ô Cữu ba gậy. Ô Cữu nói: Gậy cong, gậy cong. Tăng nói: Có người ăn. Ô Cữõu nói: Thô suất đánh được kẻ này. Tăng liền lễ bái. Ô Cữu nói: Hòa thượng lại đi thế ấy. Tăng cười to ra đi. Ô Cữu nói: Tiêu được thế ấy, tiêu được thế ấy.

GIẢI THÍCH: Vị Tăng từ trong hội Hòa thượng Định Châu đến Ô Cữu, Ô Cữu cũng là hàng tác gia. Quí vị nếu nhằm trong đây biết được, hai vị này một ra một vào, ngàn cái muôn cái chỉ là một cái. Làm chủ cũng thế ấy, làm khách cũng thế ấy, hai vị cứu kính hợp thành một nhà. Một lúc khám biện khách chủ hỏi đáp, trước sau đều là tác gia. Xem Ô Cữu hỏi vị tăng kia Định Châu đạo pháp nào giống trong đây ? Tăng thưa: Chẳng khác. Khi ấy nếu chẳng phải là Ô Cữu, khó làm gì được vị Tăng này. Ô Cữu nói: Nếu chẳng khác nên trở về kia đi. Liền đánh. Đâu ngờ vị Tăng này cũng là hàng tác gia, liền nói: Đầu gậy có mắt chẳng được đánh ẩu người. Ô Cữu một bề hành lệnh nói: Ngày nay đánh trúng một người. Lại đánh ba gậy. Tăng liền đi ra. Xem hai vị lăn trùng trục, đều là hàng tác gia rõ một việc này, cần phải phân đen trắng, biện tốt xấu. Vị Tăng này tuy đi ra mà công án chưa xong. Ô Cữu trước sau cần nghiệm chỗ thật của y, xem y thế nào. Vị Tăng này dường như chống cửa dựng vách, do đó chưa thấy được y. Ô Cữu lại nói: Gậy cong xưa nay có người ăn. Vị Tăng này cần chuyển thân nhả hơi, lại chẳng cùng kia tranh, chuyển nhẹ nhẹ nói: Bởi vì cán gậy ở trong tay Hòa thượng. Ô Cữu là hàng Tông sư đảnh môn đủ mắt, dám nhằm trong miệng cọp dữ nằm ngang, nói: Nếu ông cần, Sơn tăng trao cho ông. Gã này là kẻ trong tay có linh phù, chỗ nói: “Thấy nghĩa chẳng làm là người không dũng.” Lại chẳng nghĩ suy, đến gần cướp cây gậy trong tay Ô Cữu, đánh Ô Cữu ba gậy. Ô Cữu nói: Gậy cong, gậy cong. Ông hãy nói ý thế nào ? Ở trước nói “gậy cong xưa nay có người ăn”, đến khi bị vị Tăng đánh lại nói “gậy cong, gậy cong”. Tăng nói: Có người bị ăn. Ô Cữu nói: Cái gã đánh ẩu. Ở trước nói “đánh ẩu trúng một người”, rốt sau tự ăn gậy, tại sao cũng nói “cái gã đánh ẩu”?  Khi ấy nếu chẳng phải vị Tăng cứng cỏi này cũng không làm gì được Sư. Vị Tăng này liền lễ bái. Cái lễ bái này là tối độc, cũng chẳng phải là hảo tâm. Nếu chẳng phải Ô Cữu cũng chẳng thấy thấu được y. Ô Cữu nói: Lại thế ấy đi. Vị Tăng cười to đi ra. Ô Cữu nói: Tiêu được thế ấy, tiêu được thế ấy. Xem hai vị là hàng tác gia thấy nhau, trước sau chủ khách phân minh, đứt rồi khéo nối, kỳ thật cũng chỉ là cơ hỗ hoán. Kia đến trong đây cũng chẳng nói có chỗ hỗ hoán. Chính là cổ nhân tuyệt tình trần ý tưởng, kia đây là tác gia, cũng chẳng nói có được có mất. Tuy là một khoảng nói năng, cả hai đều sống linh động trọn có huyết mạch chỉ kim. Nếu khéo nơi đây thấy được cũng là trong mười hai giờ rõ ràng phân minh.  Vị Tăng kia liền đi ra là song phóng, về sau là song thâu, gọi đó là hỗ hoán. Tuyết Đậu cứ y chỗ này tụng ra:

TỤNG:              Hô tức dị

                        Khiển tức nan

                        Hỗ hoán cơ phong tử tế khan

                        Kiếp thạch cố lai du khả hoại

                        Thương minh thâm xứ lập tu càn.

                        Ô Cữu lão! Ô Cữu lão!

                        Kỷ hà ban ?

                        Dữ tha tiêu bính thái vô đoan.

DỊCH:             Kêu thì dễ

                        Đuổi thì khó

                        Cơ phong hỗ hoán chín chắn xem

                        Kiếp thạch cứng còn có thể hoại

                        Biển sâu thăm thẳm đứng khô khan.

                        Lão Ô Cữu! Lão Ô Cữu!

                        Bao nhiêu thứ ?

                        Cho kia chiếc gậy không manh mối.

GIẢI TỤNG: Hai câu “kêu thì dễ, đuổi thì khó”, hàng nhất đẳng là rơi trong cỏ, còn Tuyết Đậu thì rất mực từ bi. Thông thường nói: Kêu rắn dễ, đuổi rắn khó, như đem cái bầu thổi lên kêu rắn thì dễ, cần đuổi rắn thì khó. Giống như đem gậy cho kia là dễ, cướp gậy đuổi đi là khó, phải có thủ đoạn bổn phận mới đuổi kia được. Ô Cữu là hàng tác gia có thủ đoạn kêu rắn, cũng có thủ đoạn đuổi rắn. Vị Tăng này cũng chẳng phải hạng mù tối. Ô Cữu hỏi “Định Châu đạo pháp nào giống trong đây” là kêu kia. Ô Cữu liền đánh là đuổi kia. Vị Tăng nói “Đầu gậy có mắt chẳng được đánh ẩu người”, xoay lại vị trí của vị Tăng là kêu. Ô Cữu nói “nếu cần, Sơn tăng trao cho ông”, Tăng đến gần cướp cây gậy, đánh ba gậy là vị Tăng đuổi. Cho đến vị Tăng cười to ra đi. Ô Cữu nói “tiêu được thế ấy, tiêu được thế ấy”, rõ ràng là đuổi được kia rất khéo. Xem hai vị có cơ phong hỗ hoán, tơ qua chỉ lại dệt thành một mảnh, trước sau chủ khách phân minh. Có khi chủ lại làm khách, có khi khách lại làm chủ. Tuyết Đậu khen ngợi chẳng tiếc lời, nên nói “cơ hỗ hoán bảo người chín chắn xem”. Câu “kiếp thạch cứng mà còn có thể hoại”, nghĩa là kiếp thạch này dài bốn mươi dặm, rộng tám muôn bốn ngàn do-tuần, dày tám muôn bốn ngàn do-tuần, năm trăm năm mới có người trên cõi trời đến lấy cái y ba lượng quét qua một cái rồi đi, đến năm trăm năm lại đến, như thế quét tan khối đá này là một kiếp, đó là “kiếp áo nhẹ phủi đá”. Tuyết Đậu nói “kiếp thạch cứng còn có thể hoại” đá tuy cứng còn phải tiêu ma hết, cơ phong của hai vị này ngàn xưa muôn xưa không có cùng tận. Câu “biển sâu thăm thẳm đứng còn khô”, dù biển rộng mênh mông sóng to nổi dậy, nước dâng ngập trời, nếu bảo hai vị này vào trong đó mà đứng, biển cả cũng phải khô kiệt. Đến đây một lúc Tuyết Đậu tụng xong. Rốt sau lại nói: “Lão Ô Cữu ! Lão Ô Cữu ! Bao nhiêu thứ ?” Hoặc bắt hoặc thả, hoặc chết hoặc sống, cứu kính là bao nhiêu thứ ? Câu “cho kia chiếc gậy không manh mối”, cây gậy này chư Phật ba đời đều dùng, lịch đại Tổ sư cũng dùng, hàng Tông sư cũng dùng, vì người nhổ đinh tháo chốt, mở niêm cởi trói, đâu được xem thường trao cho người. Ý Tuyết Đậu muốn dùng riêng, may gặp vị tăng này khi ấy chỉ cùng kia trải bằng, bỗng gặp kẻ khi hạn nổi sấm, xem Sư làm sao chống lại. Ô Cữu trao cán gậy cho người, há chẳng phải rất không manh mối ?

[ Quay lại ]